Aslında daha eski zamanlarda da Türkiye'de birçok firmanın bir iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu yer alırken, 2013 yılında bu konuda bir yasal düzenleme yapıldı.Yapılan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu düzenlemesi bağlamında iş güvenliği uzmanlığı bugün sanayi ve ticari iş yerlerinde önemli bir mevzuat olarak uygulanmaktadır.

İSG Nedir?

Sanayi ve ticaret sektörlerinde önemli bir yere sahip olan İSG kavramı, iş sağlığı ve güvenliği tanımının kısaltması olarak kullanılmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği, bir bütün olarak ele alındığında; yönetmelikler, yasalar ve tebliğ edilen kurallar ile birlikte bir işyerinde çalışanların korunmasını amaçlayan uygulama ve incelemeleri ifade etmektedir.Bu amaca bağlı olarak bir iş yerinde fiziki koşulların oluşturacağı sağlık sorunları veya mesleki tehlikelerin azaltılması ve buna bağlı olarak da ortadan kaldırılması hedefi bulunmaktadır.

İş sağlığı ve güvenliği, bir iş yerinde çalışan güvenliğini sağlarken, aynı zamanda iş yerini ziyaret eden kişiler, yöneticiler yani iş yeri ile alakası olabilecek herkesin güvenliğini belirli bir kapsama almaktadır.Bu çerçevede bir iş yerinin faaliyetleri ile birlikte etki görebilecek herkes iş sağlığı ve güvenliği kapsamında yer alır.Bu nedenle de 6331 sayılı İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu yapılabilecek her şeyi ve yapılması gereken her şeyi kapsayan bir kanundur. 

Bir iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarını gerçekleştirebilmek için de elbette ki bu konuda hizmet verecek bir uzman yer almalıdır.Bu uzmanlar kimi zaman işyerinin bir personeli kimi zaman bir şirket bünyesinde çalışan personel veya serbest olarak hizmet verebilecek bir uzman olarak uygulamaların işletmede gerçekleştirilmesini sağlar.Uzmanlığın elde edilmesi açısından da kişilerin belirli koşulları sağlayarak, iş güvenliği uzmanlığı sınavı çerçevesinde başarılı olarak eğitim programlarını tamamlaması gerekir.

İSG Sınavı Nedir?

İş sağlığı ve güvenliği uzmanı olmak isteyen kişilerin belirli bir eğitim programına katılarak bu programı tamamlamaları ve sonrasında da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından açılan sınava katılmaları gerekmektedir. Sınav uygulaması sistemi gereği aday ilk sınava girerek başarılı olmalıdır.Eğer ilk sınavda başarılı olamazsa, bir sonra gerçekleştirilecek sınava girme hakkına sahip olur.Fakat adaylar her iki sınavda da başarılı olamadıklarını da düzenlenen eğitimlere tekrar girer ve eğitimi tamamladıktan sonra tekrardan sınava girme hakkı elde eder.Ayrıca bir aday son olarak tamamladığı eğitim üzerinden üç yıl geçmediği sürece açılan sınavlara katılma hakkına sahiptir.Eğer üç yıl süre içerisinde sınava katılmamış ise eğitim programına yeniden katılmalıdır.

İş güvenliği sınavı belirli bir prosedüre sahiptir ve bu sınav son yıllarda çok sık seçilen sınavlardan birisidir. Özellikle iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri sonrasında uzman olabilmek için bu sınava girerek başarılı olunduğunda, sertifika almaya hak kazanılır.Bu nedenle sınav uzman olmak isteyen herkesin en fazla önem verdiği sınavdır.

İSG Sınavı Ne Zaman Yapılır?

Sınav, Türkiye'de birçok farklı sınavın düzenlenmesi için ortak bir platform olarak ÖSYM tarafından düzenlenmektedir. ÖSYM her yıl sınav takvimi içerisinde 2 farklı tarih belirleyerek her altı ayda bir bu sınavın düzenlenmesi için uygulama yapmaktadır.Türkiye'nin dört bir tarafında farklı kentlerde gerçekleştirilen bu sınav, genellikle bir ilkbahar ve bir sonbahar dönemi ile birlikte uygulanır.

İSG Sınav Sistemi Nasıldır?

Aslında sınav tek parça yapılmak ile birlikte sınav içerisinde 3 farklı kategori için uzmanlık şansı sağlayacak şekilde uygulama yapılmaktadır. ÖSYM başkanlığı tarafından bu sınav çerçevesinde işyeri hekimleri, iş güvenliği uzmanları ve işyerlerinde hizmet verebilecek diğer sağlık personelleri için belgelendirme sağlayacak bir sistem bulunmaktadır.Yani iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri ve işyeri hemşireleri bu sınav sonucunda uzmanlık sertifikası alabilirler.

Sınav sistemine bakıldığında adayların 5 farklı sertifika alanında sınava girme hakkı bulunmaktadır.Bu çerçevede sınav alanlarına bakılırsa;

·      A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı için ayrı bir test

·      B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı için ayrı bir test

·      C sınıfı iş güvenliği uzmanlığı için ayrı bir test

·      Sağlık personelliği için ayrı bir test

·      İşyeri hekimliği için ayrı bir test yapılmaktadır.

Adaylar bakanlık tarafından düzenlenen eğitimlerde katıldığı eğitimin türüne göre sınav içerisinde de bu testlerden birini seçerek, test içerisindeki 50 farklı soruyu yanıtlamalıdır.Farklı 5 alan için tümü açısından aynı gün ve saatte yapılan sınavda soru içerikleri birbirinden farklı olsa da her aday kendi alanına göre doğru soruları çözerek sonuç elde eder.

İSG Sınavı Nerede Yapılır?

Her yıl içerisinde ÖSYM Başkanlığı tarafından belirlenmiş iki tarihte gerçekleştirilen bu sınav 2000 ve 2021 yıllarında Covid-19 salgını nedeniyle bazı gecikmeler yaşamış olsa da farklı bir sıkıntı olmadıkça belirlenen tarihlerde düzenlenir.Bu kapsamda düzenlenen sınav Türkiye'de belirli kentlerde uygulanmakla birlikte bu kentler arasında;

·      Adana

·      Ankara

·      Antalya

·      Bursa

·      Diyarbakır

·      Erzurum

·      Eskişehir

·      Gaziantep

·      İstanbul

·      İzmir

·      Kayseri

·      Konya

·      Malatya

·      Samsun

·      Sivas

·      Trabzon

·      Van illeri bulunmaktadır.

Belirlenen bu kentlerde sınav uygulaması belirlenmiş tarihte saat 10.15’de başlar ve adayların 50 adet soruyu cevaplanması için 75 dakika süre tanınmaktadır.

İSG Sınav Başvurusu Nasıl Yapılır?

Sınav işlemleri ÖSYM Başkanlığı tarafından yürütüldüğü için adayların sınav tarihleri ve başvuru işlemleri için kurumun web sayfasını ve sınav takvimini takip etmesi gerekir.Belirtilen tarih aralıklarında adaylar ÖSYM aday işlemleri sayfası üzerinden başvuru işlemlerini tüm bilgi ve belgeler ile tamamladıktan sonra talep edilen sınav ücretini yatırılmalıdır.Bu sayede yapılan incelemede herhangi bir sorun veya eksiklik bulunmaması ile birlikte başvurular tamamlanır.

Kimler İş Güvenliği Uzmanı Olma Hakkına Sahiptir?

İşletmelerde iş güvenliği uzmanlığı gerçekleştirebilmek için lisans eğitimi veren bazı fakültelerden mezun olma koşulu yer almaktadır.Fakat bu fakülteler arasında özellikle Mühendislik, Mimarlık, Fizik, Kimya, Biyoloji, Teknik Öğretmenlik ve üniversitelerdeki İş Sağlığı ve Güvenliği programları mezunları kabul görmektedir.Yani üniversitelerin işletme bölümü mezunları ya da ortaöğretim mezunları bu sınava giremez ve iş güvenliği uzmanı olamaz. 

İSG Eğitimi Nasıl Verilir?

İş sağlığı ve güvenliği eğitimi için Türkiye'nin birçok farklı noktasında sınav aşamasına hazırlanmak isteyen adaylar için kurs programları düzenlenir.Belirtilen lisans programlarından mezun olmuş kişiler iş güvenliği ve tıp bölümlerinden mezun olmuş kişiler işyeri hekimliği için bu kurslara katılabilir.Eğitim programları toplam olarak 220 saat yapıya sahip olmak ile birlikte bu eğitimin 180 saati teorik ve 40 saati de uygulama ile birlikte tamamlanmaktadır.

Adaylar kurs süreci içerisinde iş güvenliği sektörü için farklı kategorilere uygun bir şekilde eğitimlere katılırken, mezun oldukları lisans bölümleri bu konuda seçim yapmalarını sağlamaktadır.Kursun son döneminde 40 saat yani 5 gün sürecek bir staj uygulaması bulunmak ile birlikte staj sonunda işletmede görev alan iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve yönetici tarafından onaylanmış bir staj defteri kurs kurumuna teslim edilmelidir.

İSG Sınavını Kazanan Kişiler Ne Yapmalıdır?

220 saatlik kurs sürecini tamamlayan adaylar düzenlenen sınava katıldıktan sonra bu sınavda 100 puan üzerinden 70 puan almaları koşulunda başarılı kabul edileceklerdir.Başarı elde eden adaylar yine ÖSYM Başkanlığı tarafından açıklanan takvim çerçevesinde sertifika alabilmek için Ziraat Bankası hesabı üzerinden gereken ücreti yatırmalı ve sonrasında e-devlet üzerinden işlem yapmalıdır.

Başarılı bir sınav süreci sonrasında sertifika ücretini yatıran adaylar e-devlet sayfası üzerinde ulaşabilecekleri İSG KATİP bölümüne giriş yapmalıdır.Bu bölümde adaylar sistem üzerinde almaya hak kazandıkları sertifikayı aktif bir şekilde bulabilir ve mobil imza vasıtasıyla sertifika indirme işlemi gerçekleştirebilir.