MBA Programları Lisansüstü Eğitimi

Bu terim bir kısaltma oluşturmak ile birlikte İngilizce karşılığı “Master of Business Administration” şeklinde bilinmektedir.Bu kavramın Türkçe karşılığı ise ülkemizdeki üniversitelerde uygulandığı şekilde “İşletme Yüksek Lisans” programı olarak sunulmaktadır.

İşletme yüksek lisans programları, bir yüksek lisans programı bünyesinde öğrencilerin işletme alanında master yapması için düzenlenmiş programlardır.Son yıllarda özellikle iş dünyasında hazırlanan öğrenciler için önemli bir yüksek lisans programı olarak kabul edilmektedir.Bu nedenle Türkiye'de giderek artan bir sayı ile hem devlet üniversiteleri hem de özel üniversiteler bu programlarda eğitim vermeye başlamıştır.

MBA Programları Nedir?

Türkiye'de de yaygın bir hale gelen mba programları işletme yüksek lisans programı anlamına gelmekle birlikte bir master programıdır.Bilindiği üzere master İngilizcede yüksek lisans anlamına gelirken, bu programlar da öğrencilerin işletme yönetimi açısından en üst düzeyde bilgiye kavuşmasını sağlamaktadır.Bu bağlamda da hazırlanan yüksek lisans programlarına birçok farklı kurumda yöneticilik pozisyonunda bulunan, daha fazla bilgi ile güncellenmek isteyen, profesyonel bir kariyer süreci yürütmek isteyen birçok kişi katılmaktadır.

Bu programlar değişen alanlarda lisans tamamlamış kişiler için ortaklaşa bir enstitü programı olarak hazırlanırken, bu lisansüstü eğitiminde yöneticilik formasyonu verilmektedir.Aslında 2021 yılı içerisinde yasaklanan ve artık üniversitelerin düzenlemesine izin verilmeyen eğitim bilimleri formasyonu gibi bu uygulama üniversitelerde yeni sistemde sunulan yöneticilik formasyonu eğitimi oluşturmaktadır.

Yöneticilik formasyonu olarak adlandırılabilecek bu eğitimde genellikle yurt içindeki üniversitelerde eğitimi İngilizce olarak yürütmektedir. İşletme yüksek lisans programı, yoğun bir şekilde İngilizce dersler ile yürütülürken, bu program da kişinin İngilizceyi iş dünyası içerisinde de çok iyi kullanmasına yardımcı olacak şekilde tezli veya tezsiz şekilde sunulmaktadır.

Tezli MBA Programları

Yönetici formasyonu programlarında iki farklı tercih yer almakla birlikte tezli programlar, 4 dönem yani 2 akademik yıl içerisinde tamamlanan ve tamamlanma sürecinin sonunda tez hazırlanması gereken klasik bir yüksek lisans eğitimidir.Bu program hem özel üniversitelerde hem de devlet üniversitelerinde aynı şekilde yürütülürken, başvuru süreçleri biraz daha zor aşamalara sahiptir.

Tezsiz MBA Programları

Eğitim süreci sonunda tez hazırlama zorunluluğu bulunmadığı için tezsiz yönetim formasyon eğitimi 3 dönem yani bir 1,5 akademik yıl ile birlikte tamamlanmaktadır.Hem özel üniversitelerde hem de devlet üniversitelerinde açılan bu program, ALES sınavı puanı bulunmadan başvuru gerçekleştirilebilecek bir programdır.Bu nedenle başvuru ve kabul çok daha kolay bir şekilde sağlanabilir.

MBA Programları Eğitim Sistemi

Tezli veya tezsiz olarak sunulan bu eğitim programlarında ilk üç dönem içerisinde verilen derslere bakıldığında, genellikle işletme ile alakası bulunan tüm dersler sunulmaktadır. Örnek olarak bir işletme fakültesinde farklı bölümlerde okuyan öğrenciler finansal muhasebe ve raporlama, finansal yönetim ve strateji yönetimi gibi bütün dersleri bu lisansüstü eğitiminde de almaktadır.Aslında listede bulunan tüm derslere bakılırsa;

·      Yönetimde eyleme geçiş

·      İş hayatında etik

·      İktisat

·      Yöneticiler için istatistik

·      İstatistik

·      Hukuk

·      Globalleşme

·      Strateji yönetimi

·      Muhasebe

·      İnsan kaynakları

·      Türkiye'de iş dünyası

·      Yöneticiler için ekonomi

·      Proje çalışmaları

·      Çağdaş yönetim anlayışı

·      Yönetim becerileri geliştirme

·      Örgütsel davranış gibi dersler bulunmaktadır.

Bu sayılan dersler ve bazı enstitülerde farklı ek dersler ile birlikte program süreci içerisinde tezli programlarda öğrencilerin tüm bu dersleri başarılı bir şekilde vermesi ve ardından başarılı bir tez hazırlanması gerekmektedir.Tezsiz yüksek lisans programlarında ise öğrencilerin bu derslerden başarı sağlaması ve belgelerini alması mümkündür.

Programlarda başvuru gerçekleştirilirken çoğu zaman işletme veya ilgili bir lisans alanında 4 yıllık eğitimin tamamlanmış olması gerekmektedir.Bununla birlikte aslında değişen akademik eğitimlere sahip kişiler de yöneticilik vasfı elde edebilmek için bu formasyon eğitimine katılabilir.

Genellikle tezsiz yüksek lisans eğitimi şeklinde sunulan bu programlarda lisans tamamlayan kişiler ALES veya dil puanları bulunmadan başvuru yaptıklarında, kontenjan sıralaması içerisinde yer alarak bu bölüme girebilirler.Ancak tezli yüksek lisans şeklinde sunulan programlarda ALES puanı, dil puanı, gereken bilim sınavı gibi aşamaları geçerek giriş gerçekleştirilebilir ve sonrasında akademik derece imkanı elde edilebilir.

Eğitim süreci daha önce belirtildiği üzere tezli program için 4 ve tezsiz program için 3 yarıyıl olsa da tezsiz program içerisinde maksimum 6 yarıyıl ve tezli program içerisinde ise maksimum 8 yarıyılda eğitim tamamlama şansı yer almaktadır.Bu özel yüksek lisans programına katılım gerçekleştirilmesi için mezun olduğumuz lisans programında 4 üzerinden 2,50 mezuniyet ortalaması ihtiyacı bulunmaktadır.Aslında bu ortalama standart olmamakla birlikte bazı üniversiteler daha düşük bazı üniversiteler daha yüksek ortalama koşulları talep etmektedir.

Executive MBA Programları Nedir?

Yöneticilik formasyonu olmakla birlikte bu yüksek lisans programı, yöneticilik vasfı elde etmek isteyen kişiler için sunulsa da bazen iş dünyasında daha önce yöneticilik tecrübesi elde etmiş kişiler için daha özel bir yapı ile de sunulmaktadır.Bu programda “Executive” sıfatı yönetici anlamına gelmekle birlikte hazırlanan özel program yöneticiler için yönetici formasyonu mantığına sahip olmaktadır.

Bu tip programa başvuran kişiler profesyonel iş deneyimi sahibi olduğu için daha önceden belirli bir yöneticilik deneyimi elde etmemiş kişiler programa kabul edilmez.Farklı üniversitelerde özellikle çalışan kişiler için bu program akşam saatlerinde yapılan derslerle veya online olarak düzenlenirken, katılımcılar özellikle kendi işyerlerindeki konu ve sorunlar üzerinde projeler sağlar. 

Günümüzde bu program Türkiye'de İstanbul'da Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Şehir Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Koç Üniversitesi ve Sabancı Üniversitesi gibi kurumlarda sunulmaktadır.Ayrıca Bilkent Üniversitesi, İzmir Ekonomi Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi ve Özyeğin Üniversitesi bu programı yürütmektedir.

Tezsiz yüksek lisans programı olması ile birlikte bu programda mutlak olarak İngilizce dil şartı yer almaktadır ve ALES şartı bulunmadan başvuru yapılabilir.Başvuru ücreti diğer kategorilere göre en yüksek olan bu programda, yaş sınırı bulunmadan takriben 2 veya 4 yarıyılda eğitim tamamlanmaktadır.

MBA Programları Fiyatları Nedir?

Ülkemizde bu konuda eğitim gerçekleştiren üniversitelere bakıldığında örnek olarak devlet üniversiteleri arasında Eskişehir Anadolu Üniversitesi tarafından dolar bazlı olarak eğitim ücreti talep edilmektedir.Bu konuda yaklaşık 12 bin 500 dolar civarında bir eğitim ücreti ile Anadolu Üniversitesi'nde yüksek lisans programına katılabilirsiniz.

Özel üniversitelerde sunulan fiyatlara bakıldığında ise Türk lirası bazında veya bazen döviz bazında fiyatlar talep edilirken, rakamlar 6000 TL ile 60.000 TL arasında değişiklik gösterebilmektedir.Bu fiyatlarda kimi zaman döviz kimi zaman Türk lirası üzerinden taksitli ödemeler ve programın normal ya da executive olmasına göre değişen ücretler ortaya çıkmaktadır.

MBA Programları Hangi Üniversitelerde Var?

Ülkemizde bu programı sunan üniversitelere bakıldığında, 2022 yılında Türkiye'de giderek artan bir üniversite sayısı ile yaklaşık 50 adet farklı üniversite yönetici formasyonu programı açmıştır.Bazı üniversitelerde tezli, bazı üniversitelerde tezsiz olmak ile birlikte bazen tamamen İngilizce, bazen uzaktan eğitim veya executive format ile eğitimler yapılmaktadır. 

Günümüzde ise Türkiye'de bu eğitim neredeyse tüm devlet üniversiteleri ve vakıf üniversiteleri tarafından sunulur bir hale gelmiştir.Her üniversite bünyesinde, farklı fiyatlar ve farklı eğitim kaliteleri yer almakla birlikte aynı zamanda bu eğitimleri dünyanın önemli ülkeleri arasında bulunan ABD, İngiltere, Almanya, İspanya, Fransa, Çin ve Japonya gibi ülkelerde almak isteyen kişiler için de uluslararası öğrenci kabulü gerçekleştiren akademik kurumlar yer almaktadır.